Neurologia Ambulatoryjna Jacek Staszewski

CZĘŚĆ 1 DIAGNOSTYKA     1

1 Główne objawy i zespoły neurologiczne Aleksander Dębiec, Jacek Staszewski, Adam Stępień     3

Schemat badania neurologicznego     5

Główne objawy neurologiczne     12

Podstawowe zespoły objawów neurologicznych     26

2 Zasady interpretacji badań TK i MRI Emilia Frankowska     47

 

Tomografia komputerowa     48

Zasada działania     48

Współczynnik osłabienia promieniowania     48

Krwawienie śródczaszkowe w TK     52

TK głowy – red flags     53

Bezpieczeństwo badania TK     54

Rezonans magnetyczny     55

Zasada działania     55

Protokół badania MRI     56

Zaawansowane techniki MRI     58

Obrazowanie zależne od dyfuzji     59

Krwawienie śródczaszkowe w MR     63

Wodogłowie normotensyjne     63

Skala Fazekasa     64

Skala MTA     64

Środki kontrastowe w TK i MR     66

Ocena naczyń mózgowych     71

TK i MR kręgosłupa     75

Rezonans magnetyczny mięśni     76 

3 Zasady interpretacji zapisu EEG Barbara Błaszczyk, Magdalena Bosak     79 

4 Badania ultrasonograficzne w diagnostyce ambulatoryjnej chorób układu nerwowego Grzegorz Kozera     83 

Metody diagnostyczne     83 

Badanie USG tętnic zewnątrzczaszkowych     86 

Badanie USG tętnic wewnątrzczaszkowych (USG przezczaszkowe)     92 

Diagnostyka zatorowości paradoksalnej u pacjentów z PFO     95 

Badanie USG obwodowego układu nerwowego     96 

Interpretacja wyniku USG tętnic domózgowych     98 

5 Zasady interpretacji badań elektrodiagnostycznych NCS/EMG Kazimierz Tomczykiewicz     101 

Znaczenie diagnostyczne fali F     103 

Prawidłowe wartości przewodzenia nerwowego w kończynach górnych     105 

Prawidłowe wartości przewodzenia nerwowego w kończynach dolnych     106 

6 Metody scyntygraficzne SPECT i PET w obrazowaniu mózgu Mirosław Dziuk     109 

Scyntygraficzne obrazowanie mózgu w ocenie demencji     109 

Radiofarmaceutyki     110 

Ocena chorób naczyń mózgowych     114 

Obrazowanie SPECT i PET w ocenie chorób naczyń mózgowych     116 

Obrazowanie guzów mózgu     116 

Obrazowanie mózgu w ocenie padaczki     118 

Badania przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego za pomocą radiofarmaceutyków     119 

Scyntygrafia śmierci mózgu     121 

7 Kwalifikacja do zabiegów neurochirurgicznych w najczęstszych chorobach neurologicznych Tomasz Mandat     125 

Diagnostyka     125 

Przyczyny, etiologia     128

Różnicowanie i rozpoznanie     129 

Postępowanie     130 

Wskazania do zabiegów neurochirurgicznych     130 

Rehabilitacja     131 

Czerwone flagi     131 

Kiedy kierować do szpitala     132 

Szczególne przypadki (ciąża)     133 

Rokowanie     133 

Gdzie kierować?     133 

Podsumowanie     133 

8 Diagnostyka i terapia neuropsychologiczna Anna Barczak     135 

Czym jest neuropsychologia?     135 

Kim jest neuropsycholog?     135 

Czym zajmuje się neuropsychologia?     137 

Funkcje poznawcze     137 

Ocena neuropsychologiczna     140 

Kiedy kierować pacjentów do neuropsychologa?     144 

Przed skierowaniem pacjenta do neuropsychologa     145 

Diagnoza neuropsychologiczna     148 

Co powinna zawierać opinia neuropsychologiczna?     149 

Dlaczego badanie neuropsychologiczne nie zawsze jest pomocne w diagnozie?     151 

Terapia neuropsychologiczna schorzeń mózgowych     152 

Podsumowanie     155 

CZĘŚĆ II ZAGADNIENIA KLINICZNE     157

 

9 Bóle głowy Adam Stępień     159 

Podział bólów głowy zaproponowany przez IHS zawarty w kryteriach ICHD-3 beta     160 

Diagnostyka     163 

Pierwotny ból głowy     165 

Migrena     173 

Stan migrenowy     186 

Ból głowy typu napięciowego     188 

Trójdzielno-autonomiczne bóle głowy     192 

10 Ból neuropatyczny w praktyce ambulatoryjnej Adam Stępień     203 

Diagnoza     205 

Mechanizm powstawania bólu neuropatycznego     207 

Leczenie bólu neuropatycznego     208 

Wytyczne dotyczące leczenia neuralgii i neuropatii czaszkowych     216 

Wprowadzenie     216 

Nerwoból trójdzielny (epidemiologia, objawy, kryteria rozpoznania, patomechanizm)     217 

Leczenie neuralgii i neuropatii czaszkowych     219 

Atypowy ból twarzy     220 

11 Ból pleców Piotr Sobolewski     227 

Czynniki ryzyka bólu pleców     227 

Rodzaje bólu pleców     228 

Diagnostyka     229 

Diagnostyka podmiotowa     229 

Diagnostyka przedmiotowa     230 

Najczęstsze przyczyny bólu dolnego odcinka kręgosłupa     234 

Różnicowanie bólu pleców     236 

Prewencja pierwotna i wtórna chorób kręgosłupa     236 

Leczenie     244 

Leczenie zachowawcze     244 

Leczenie operacyjne     246 

12 Odległe i przewlekłe następstwa urazów OUN Jacek Staszewski, Katarzyna Gniadek-Olejniczak     251 

Odległe lub przewlekłe następstwa łagodnych i ciężkich TBI     253 

Rehabilitacja po przebytym urazie czaszkowo-mózgowym – zasady kwalifikacji     268 

13 Zawroty głowy Kamil Kowalczyk, Dariusz Gąsecki     273 

Diagnostyka – kiedy podejrzewać i jak rozpoznać     273 

Badanie podmiotowe     273 

Badanie przedmiotowe     274 

Badania dodatkowe (referencyjne/alternatywne, uzupełniające)     279 

Różnicowanie     282 

Rozpoznanie (kryteria)     285 

Leczenie     295 

Postępowanie ambulatoryjne     295 

Rokowanie     303 

Choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego     313

14 Metody prewencji pierwotnej Jacek Staszewski     313 

Modyfikacja ryzyka ChSN     314 

Ogólne zasady farmakologicznego leczenia czynników ryzyka w prewencji pierwotnej ChSN     317 

15 Przemijające niedokrwienie mózgu – TIA Jacek Staszewski, Aleksander Dębiec     323 

Diagnostyka – kiedy podejrzewać i jak rozpoznać     323 

Postępowanie     331 

16 Zasady prewencji wtórnej udaru niedokrwiennego Jacek Staszewski     343 

Klasyfikacja przyczynowa udaru niedokrwiennego mózgu uwzględniająca dostępne dane diagnostyczno-kliniczne w celu oceny prawdopodobieństwa rozpoznania mechanizmu udaru w obecności wielu potencjalnych przyczyn     345 

Ogólne zasady postępowania terapeutycznego w prewencji wtórnej udaru niedokrwiennego mózgu     349 

Postępowanie w rzadkich przyczynach udaru niedokrwiennego mózgu     357 

Farmakoterapia uzupełniająca rehabilitację po udarze niedokrwiennym mózgu     360 

17 Krwotok śródmózgowy (ICH) Piotr Sobolewski, Grzegorz Kozera     363 

 

ICH – lokalizacja i objawy     364 

Postępowanie przedszpitalne     365 

Postępowanie wewnątrzszpitalne     365 

Powikłania ICH     366 

Badania pacjentów z ICH     366 

Postepowanie ogólnomedyczne/monitorowanie     368 

Leczenie zachowawcze     370 

Leczenie chirurgiczne     372 

Rehabilitacja     378 

Rokowanie     378 

Profilaktyka wtórna pacjentów z ICH     379 

Profilaktyka pierwotna ICH u pacjentów z wynikami badań obrazowych wysokiego ryzyka     380 

Profilaktyka wtórna środkami przeciwzakrzepowymi u pacjentów z ICH     380 

18 Udar żylny Małgorzata Wiszniewska     383 

Definicja     383 

Epidemiologia     383 

Przyczyny zakrzepicy naczyń żylnych mózgu     383 

Obraz kliniczny     384 

Postacie kliniczne CVT     385 

Objawy kliniczne w zależności od lokalizacji zakrzepu     386 

Diagnostyka     386 

Badania laboratoryjne     389 

Różnicowanie     389 

Leczenie     390 

Leczenie w fazie ostrej     390 

Leczenie po ostrym okresie żylnej zakrzepicy mózgowej     391 

Rokowanie     391 

Podsumowanie     391 

19 Leczenie odległych następstw udaru mózgu Piotr Luchowski     397 

Unieruchomienie     397 

Zakrzepica żył głębokich i zatorowość płucna     397 

Zaparcia     398 

Zaburzenia nastroju/depresja     398 

Diagnostyka     399 

Leczenie     401 

Otępienie     402 

Diagnostyka     403 

Leczenie     404 

Padaczka     407 

Leczenie     408 

Zaburzenia odżywiania/zaburzenia połykania     409 

Definicje     409 

Żywienie po udarze mózgu     410 

20 Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w padaczce Barbara Błaszczyk, Magdalena Bosak     413 

 

Epidemiologia     415 

Etiologia     416 

Zasady diagnozy padaczki     419 

Wywiad     419 

Badania neuroobrazujące     421 

Badania elektroencefalograficzne     423 

Monitorowanie wideo-EEG     423 

Rozpoznanie     424 

Klinika     424 

Rodzaje napadów     424 

Postępowanie – terapia padaczki     431 

Strategia leczenia padaczki     432 

Możliwe przyczyny lekooporności/pseudolekooporności     437 

Współchorobowość     438 

Interakcje     438 

Rokowanie     444 

Sytuacje specjalne (kobieta, mężczyzna, starsi)     444 

Stany zagrażające życiu w padaczce     447 

Stan padaczkowy     448 

Pomoc chorym na padaczkę     450 

21 Zespół hiperwentylacji, tężyczka, zespół lęku napadowego Jacek Staszewski, Dorota Daria Wołyńczyk-Gmaj     455 

 

Diagnostyka – kiedy podejrzewać i jak rozpoznać     458 

Wywiad chorobowy     458 

Badanie przedmiotowe     459 

Różnicowanie     462 

Rozpoznanie     463 

Postępowanie     464 

Hospitalizacja     464 

Leczenie ambulatoryjne     464 

Postępowanie     465 

Leczenie niefarmakologiczne     466 

Choroby nerwowo-mięśniowe     469

22 Choroby nerwowo-mięśniowe Kazimierz Tomczykiewicz     469 

Diagnostyka     470 

Rodzaj schorzenia     471 

23 Choroby neuronu ruchowego Kazimierz Tomczykiewicz     477 

Stwardnienie zanikowe boczne     477 

Diagnoza     478 

Leczenie     481 

Rdzeniowy zanik mięśni     484 

Diagnoza     485 

Leczenie     486 

Wieloogniskowa neuropatia ruchowa     487 

Diagnostyka     487 

Postępowanie     488 

Rdzeniowo-opuszkowy zanik mięśni     490 

Rozpoznanie     490 

Postępowanie     490 

Rokowanie     491 

Zespół Hirayamy     491 

Rozpoznanie     492 

Różnicowanie     492 

Leczenie     492 

Zespół post-polio     493 

Leczenie     493 

24 Neuropatie obwodowe Kazimierz Tomczykiewicz     495 

Zespół Guillaina-Barrégo     501 

Rozpoznanie     501 

Postępowanie     501 

Przewlekła zapalna poliradikuloneuropatia demielinizacyjna     503 

Diagnoza     504 

Rozpoznanie     504 

Postępowanie     504 

Rokowanie     506 

Choroba Charcota-Mariego-Tootha     506 

Epidemiologia     507 

Rozpoznanie     507 

Leczenie     509 

Rokowanie     512 

Neuropatie w przebiegu paraproteinemi     513 

Diagnostyka     515 

Leczenie     516 

Neuropatia cukrzycowa     516 

Diagnoza     517 

Neuropatia alkoholowa     520 

Leczenie     520 

Neuropatia po leczeniu chemioterapeutykami     521 

Neuropatie ogniskowe     521 

Nerw twarzowy     521 

Nerw pośrodkowy     523 

Uszkodzenie nerwu łokciowego     525 

Nerw promieniowy     527 

Nerw strzałkowy     534 

Uszkodzenie nerwu skórnego bocznego uda (meralgia paresthetica)     536 

25 Zaburzenia transmisji nerwowo-mięśniowej Kazimierz Tomczykiewicz     541 

Miastenia rzekomoporaźna     541 

Leczenie     546 

Zespół miasteniczny Lamberta-Eatona     549 

Objawy kliniczne     549 

Rozpoznanie     549 

Leczenie     550 

26 Choroby pierwotnie mięśniowe (miopatie) Kazimierz Tomczykiewicz     553 

Dystrofinopatie     553 

Diagnostyka     554 

Postępowanie     554 

Dystrofia twarzowo-łopatkowo-ramieniowa     556 

Objawy kliniczne     556 

Rozpoznanie     557 

Postępowanie     557 

Dystrofie obręczowo-kończynowe     557 

Rozpoznanie     558 

Postępowanie     558 

Dystrofie miotoniczne     559 

Dystrofia Emery’ego-Dreifussa     559 

Rozpoznanie     561 

Postępowanie     561 

Niedystroficzne miotonie     561 

Miotonia wrodzona     562 

Paramiotonia wrodzona i miotonia kanału sodowego     562 

Leczenie     563 

Miopatie zapalne     565 

Miopatie metaboliczne     568 

Choroba McArdle’a     571 

27 Zaburzenia pamięci Jacek Staszewski, Dorota Daria Wołyńczyk-Gmaj, Renata Piusińska-Macoch, Katarzyna Gocyła-Dudar     575 

 

Rozpoznanie MCI     578 

Różnicowanie między MCI a zmianami w funkcjonowaniu poznawczym związanymi ze starzeniem się     580 

Czynniki ryzyka otępień i MCI     582 

Ocena funkcji poznawczych     583 

Przyczyny     586 

Objawy     587 

Różnicowanie     588 

Kryteria rozpoznania     589 

Choroba Alzheimera     589 

Otępienie naczyniopochodne     599 

Angiopatia amyloidowa     602 

Dziedziczona autosomalnie dominująco arteriopatia mózgowa z zawałami podkorowymi i leukoencefalopatią     604 

Otępienie czołowo-skroniowe (FTD)     607 

Inne przyczyny     610 

Otępienie z ciałami Lewy’ego (DLB)     610 

Choroba Creutzfeldta-Jakoba     610 

Niedobór witaminy B12     621 

Zaburzenia ruchowe Dariusz Koziorowski     631

28 Choroba Parkinsona Monika Figura, Łukasz Milanowski, Stanisław Szlufik     631 

Zmiany patologiczne w chorobie Parkinsona     632 

Genetyka choroby Parkinsona     633 

Postaci monogenowe – geny związane z rodzinną postacią o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym     633 

Postaci monogenowe – geny związane z rodzinną postacią ChP o dziedziczeniu autosomalnym dominującym     634 

Geny zwiększające ryzyko zachorowania     635 

Objawy ruchowe choroby Parkinsona     636 

Objawy pozaruchowe choroby Parkinsona     637 

Zaburzenia psychiatryczne w chorobie Parkinsona     638 

Zaburzenia zachowania w fazie snu REM (RBD)     640 

Leczenie choroby Parkinsona     641 

Lewodopa     641 

Agonisty receptora dopaminowego     643 

Amantadyna     644 

Inhibitory MAO-B     645 

Inhibitory COMT     645 

Inne leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona     645 

Leczenie zaawansowanej choroby Parkinsona     646 

Głęboka stymulacja mózgu     648 

Terapie infuzyjne w leczeniu choroby Parkinsona     650 

29 Inne parkinsonizmy Natalia Madetko Alster, Piotr Alster     657 

 

Atypowe parkinsonizmy     658 

Postępujące porażenie nadjądrowe     658 

Zespół korowo-podstawny     659 

Zanik wieloukładowy     660 

Kryteria MSA     661 

Leczenie atypowych parkinsonizmów     663 

30 Drżenie Stanisław Szlufik     667 

Definicje i różnicowanie     667 

Diagnostyka drżenia     670 

Drżenie spoczynkowe     671 

Leczenie     674 

Drżenie posturalne     676 

Drżenie samoistne     676 

Drżenie ortostatyczne     679 

Dystonia     680 

Leczenie     681 

31 Dystonia Dariusz Koziorowski     691 

Podział dystonii ze względu na charakter objawów     695 

Dystonia uogólniona     695 

Dystonie ogniskowe     696 

Napadowe dystonie     698 

Dystonie polekowe     698 

Diagnostyka     698 

Leczenie dystonii     700 

DBS w dystonii     702 

32 Tiki i zespół Gilles’a de la Tourette’a Monika Figura     705 

Terapia behawioralno-poznawcza     706 

33 Pląsawica Łukasz Milanowski     711 

Patofizjologia     711 

Choroba Huntingtona     712 

Choroby w typie choroby Huntingtona     712 

Nabyte przyczyny pląsawicy     714 

Najczęściej stosowane leki objawowe     715 

34 Balizm Piotr Alster     717 

35 Mioklonie Natalia Madetko-Alster     719 

Klasyfikacja mioklonii oparta na wynikach badań elektrofizjologicznych     720 

Klasyfikacja mioklonii na podstawie etiologii     720 

Leczenie mioklonii     721 

Neuroinfekcje w praktyce ambulatoryjnej 

Joanna Zajkowska

36 Borelioza z Lyme. Neuroborelioza Joanna Zajkowska     725 

Definicja, epidemiologia     725 

Droga zakażenia     725 

Objawy kliniczne boreliozy     725 

Objawy neurologiczne boreliozy – neuroborelioza     726 

Diagnostyka     730 

Leczenie     733 

Ocena skuteczności leczenia     734 

Podsumowanie     734 

37 Półpasiec (Herpes zoster) Joanna Zajkowska     737 

Etiologia     737 

Rozpoznanie (kryteria)     737 

Diagnostyka     738 

Diagnostyka różnicowa     739 

Postępowanie     739 

Leczenie (zasady ogólne)     739 

Leczenie przeciwwirusowe     739 

Leczenie bólu. Neuralgia postherpetyczna (PHN)     740 

Postępowanie ambulatoryjne     741 

Powikłania     742 

Półpasiec a ryzyko chorób naczyniowych     743 

Inne szczególne sytuacje     743 

Podsumowanie     744 

38 Kleszczowe zapalenie mózgu Joanna Zajkowska     745 

Obraz kliniczny KZM     745 

Rozpoznanie (kryteria)     747 

Diagnostyka     747 

Postępowanie ambulatoryjne u chorych po przebytym KZM     748 

Podsumowanie     750 

39 Zespół bólowy kręgosłupa o przyczynie infekcyjnej (osteodiscitis) Joanna Zajkowska     753 

Patogeneza     753

Objawy     754 

Czynniki ryzyka infekcji kręgosłupa     755 

Rozpoznanie     755 

Diagnostyka różnicowa     756 

Powikłania     756 

Postępowanie     757 

Zasady ogólne     757 

Postępowanie ambulatoryjne     757 

Zakończenie terapii     758 

Podsumowanie     758 

Zapalenie trzonów kręgosłupa – osteodiscitis     760 

40 Neurogenetyka – wybrane schorzenia Tomasz Litwin, Agnieszka Antos     763 

Choroba Wilsona     763 

Diagnostyka     763 

Przyczyny/etiologia     765 

Różnicowanie     765 

Rozpoznanie     766 

Postępowanie     768 

Leczenie     770 

Szczególne przypadki – chora w ciąży i pacjenci bezobjawowi     772 

Rokowanie     773 

Neurozwyrodnienie z akumulacja żelaza     774 

Diagnostyka oraz etiologia     775 

Diagnostyka różnicowa     780 

Rozpoznanie     782 

Leczenie     782 

Rokowanie     782 

Choroba Huntingtona     783 

Przyczyny/etiologia     784 

Diagnostyka     785 

Różnicowanie     788 

Rozpoznanie (kryteria)     789 

Leczenie     790 

Choroba Fabry’ego     793 

Przyczyny/etiologia     793 

Diagnostyka     793 

Różnicowanie     795 

Rozpoznanie (kryteria)     796 

Postępowanie w FD     797 

Rokowanie     800 

Dziedziczne paraparezy spastyczne kończyn dolnych     801 

Diagnostyka     802 

Różnicowanie     804 

Leczenie i postępowanie ambulatoryjne     804 

Rokowanie     804 

41 Choroby demielinizacyjne ośrodkowego układu nerwowego Anna Jurewicz     807 

Stwardnienie rozsiane     807 

Klinicznie izolowane objawy neurologiczne     811 

Rzut SM     812 

Kryteria rozpoznania SM     815 

Przebieg SM     818 

Diagnostyka różnicowa     818 

Ocena niepełnosprawności     819 

Ciąża a SM     821 

Leczenie rzutu choroby     822 

Zapalenie nerwów wzrokowych i rdzenia     833 

Zapalenie nerwu wzrokowego     834 

Poprzeczne zapalenie rdzenia     834 

Uszkodzenia pola najdalszego     835 

Diagnostyka MR     835 

Płyn mózgowo-rdzeniowy     835 

Przeciwciała przeciwko AQP4     835 

Różnicowanie     835 

Leczenie     836 

Choroba związana z przeciwciałami przeciwko glikoproteinie mieliny oligodendrocytów (MOGAD)     838 

Diagnostyka w MR     840 

Badania płynu mózgowo-rdzeniowego i przeciwciał anty-MOG     840 

Leczenie     841 

42 Leczenie przewlekłej bezsenności Dorota Daria Wołyńczyk-Gmaj     853 

Diagnoza     853 

Leczenie bezsenności     854 

Leczenie bezsenności krótkotrwałej     856 

43 Kwalifikacja do rehabilitacji neurologicznej Iwona Sarzyńska-Długosz     857 

Cele rehabilitacji neurologicznej     858 

Dostępne metody terapeutyczne     860 

Fizjoterapia     860 

Rehabilitacja neuropsychologiczna     860 

Rehabilitacja neurologopedyczna     861 

Terapia zajęciowa     861 

Przebieg rehabilitacji neurologicznej po ostrym zachorowaniu wymagającym hospitalizacji     862 

Kwalifikacja do różnych form rehabilitacji po leczeniu ostrej fazy choroby wymagającej hospitalizacji     862 

Rehabilitacja w trybie stacjonarnym     863 

Rehabilitacja neurologiczna zaburzeń funkcji mózgu     864 

Rehabilitacja neurologiczna zaburzeń funkcji rdzenia i korzeni nerwowych     867 

Rehabilitacja neurologiczna zaburzeń obwodowego układu nerwowego i dystrofii mięśniowych     869 

Rehabilitacja neurologiczna przewlekła     871 

Rehabilitacja ogólnoustrojowa zaburzeń funkcji ośrodkowego układu nerwowego     873 

Rehabilitacja ogólnoustrojowa po leczeniu zachowawczym     875 

Rehabilitacja w trybie ambulatoryjnym     881 

Rehabilitacja lecznicza w warunkach domowych     883 

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności     883 

44 Zasady kwalifikacji do leczenia toksyną botulinową w najczęstszych chorobach neurologicznych Jarosław Sławek     887 

Wprowadzenie     887 

Jak działa i kiedy nie działa toksyna botulinowa?     888 

Najważniejsze wskazania do leczenia toksyną botulinową w neurologii oraz zasady kwalifikacji     889 

Stany wzmożonego napięcia mięśniowego: dystonie i połowiczy kurcz twarzy     889 

Stany wzmożonego napięcia mięśniowego – spastyczność     891 

Kurcze mięśniowe o innym pochodzeniu     894 

Kurcze mięśni gładkich – pęcherz neurogenny     895 

Ślinotok i nadpotliwość     895 

Migrena przewlekła     896 

Inne zespoły bólowe     897 

45 Znaczenie niedoboru witamin z grupy B, dysbiozy jelitowej i nadwrażliwości na gluten w chorobach neurologicznych Jacek Staszewski, Aleksandra Pogoda-Wesołowska, Wojciech Szypowski     899

Awitaminozy     901

Neuropatia nerwu wzrokowego     902 

Główne objawy neurologiczne niedoboru witamin     903 

Diagnostyka niedoboru witamin     904 

Rola mikrobiomu jelitowego w chorobach neurologicznych     909 

Leczenie     909 

Objawy i schorzenia neurologiczne w chorobach związanych z glutenem     912 

Choroby związane z glutenem     915 

46 Zasady leczenia dietetycznego w chorobach neurologicznych Iwona Sajór     927 

Zasady leczenia żywieniowego w wybranych chorobach neurologicznych     935 

Udar mózgu     935 

Choroby neurodegeneracyjne     938 

Interakcje żywności i suplementów diety z lekami stosowanymi w chorobach neurologicznych     947 

ANEKSY     953

Programy Lekowe MZ     955 

Załącznik B.22. Leczenie pacjentów z chorobą Pompego     955 

Załącznik B.28. Leczenie dystonii ogniskowych i połowiczego kurczu twarzy     960 

Załącznik B.29. Leczenie chorych na stwardnienie rozsiane     962

Załącznik B.30. Leczenie spastyczności w mózgowym porażeniu dziecięcym     976

Załącznik B.57. Leczenie pacjentów ze spastycznością kończyn z użyciem toksyny botulinowej typu A     977

Załącznik B.67. Leczenie immunoglobulinami chorób neurologicznych     980

Załącznik B.73. Leczenie neurogennej nadreaktywności wypieracza     985

Załącznik B.89. Leczenie ewerolimusem chorych na stwardnienie guzowate z niekwalifikującymi się do leczenia operacyjnego guzami podwyściółkowymi olbrzymiokomórkowymi     988

Załącznik B.90. Leczenie zaburzeń motorycznych w przebiegu zaawansowanej choroby Parkinsona     992

Załącznik B.102.FM. Leczenie chorych na rdzeniowy zanik mięśni     996

Załącznik B.104. Leczenie choroby Fabry’ego     1008

Załącznik B.121. Leczenie amifamprydyną pacjentów z zespołem miastenicznym Lamberta-Eatona     1012

Załącznik B.123. Leczenie pacjentów z chorobą Wilsona     1014

Załącznik B.130. Leczenie chorych z dystrofią mięśniową Duchenne’a spowodowaną mutacją nonsensowną w genie dystrofiny     1016

Załącznik B.133. Profilaktyczne leczenie chorych na migrenę przewlekłą     1018

Załącznik B.138.FM. Leczenie pacjentów ze spektrum zapalenia nerwów wzrokowych i rdzenia kręgowego (NMOSD)     1026

Załącznik B.147. Leczenie chorych na depresję lekooporną     1030

Załącznik B.153. Leczenie pacjentów z napadami padaczkowymi w przebiegu zespołu stwardnienia guzowatego     1033

Załącznik B.154.FM. Leczenie pacjentów z zespołem Lennoxa-Gastauta lub z zespołem Dravet     1036

Załącznik B.157. Leczenie chorych z uogólnioną postacią miastenii     1039

Słownik komórek organizacyjnych (kodów skierowań)     1045

Wykaz najważniejszych skrótów     1059

Skorowidz     1069